W obecnej sytuacji politycznej w Polsce mamy do czynienia z trudną kohabitacją pomiędzy Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej a Premierem. Obaj reprezentują różne środowiska polityczne, co już skutkuje napięciami w zakresie sprawowania władzy i realizacji celów strategicznych państwa. Jednakże ta sytuacja nie musi oznaczać paraliżu decyzyjnego – przeciwnie, może otworzyć drogę do konstruktywnej współpracy w kluczowych obszarach, takich jak bezpieczeństwo narodowe, polityka mieszkaniowa czy reforma samorządowa.
Rzeczywistość konstytucyjna: „kto ma kasę, ten rządzi”
Zgodnie z obowiązującym w Polsce modelem konstytucyjnym, głównym ośrodkiem władzy wykonawczej pozostaje Rada Ministrów z Premierem na czele. To szef rządu dysponuje budżetem i narzędziami do jego realizacji. Prezydent, jako głowa państwa, odgrywa istotną rolę reprezentacyjną i ustrojową, ale jego realne instrumenty wpływu na gospodarkę i finanse są ograniczone. W praktyce oznacza to, iż do skutecznej realizacji swoich inicjatyw Prezydent musi albo zyskać współpracę Premiera, albo poszukać alternatywnych źródeł wsparcia.
Deklaracje Premiera i otwarcie na współpracę w kwestiach bezpieczeństwa
Pomimo politycznych różnic, Premier zadeklarował wolę współpracy z Prezydentem w kwestiach bezpieczeństwa narodowego. To kluczowa deklaracja, którą należy wykorzystać jako punkt wyjścia do budowania szerszego porozumienia. Prezydent powinien konsekwentnie komunikować, które działania są jego inicjatywą, aby obywatel miał jasność, kto stoi za określonymi decyzjami i projektami.
Sztywna umowa – narzędzie do finansowania inicjatyw Prezydenta
W sytuacji ograniczonego dostępu do środków budżetowych, zasadne byłoby wypracowanie sztywnej umowy między Prezydentem a Premierem. Taki dokument mógłby zawierać zapis, iż jeżeli wskutek działań Prezydenta uda się wygenerować dodatkowe wpływy do budżetu lub dokonać oszczędności (bez podnoszenia podatków), to Prezydent zyskuje prawo do wskazania celów, na które rząd przeznaczy te środki. Warunkiem byłaby pełna transparentność i informowanie opinii publicznej o źródle tych środków – jako efektu inicjatywy głowy państwa.
Samorządy jako niezależny partner Prezydenta
Tym alternatywnym źródłe wsparcia dla Prezydenta może być samorząd terytorialny. Prezydent może nawiązać współpracę z wójtami, burmistrzami i prezydentami miast, szczególnie tych, którzy są otwarci na rozwój i modernizację i innowacyjnośc rozwiązania.
Celem Prezydenta jest uzyskanie poparcia samorządowców przynajmniej 481 z 2477 obecnych gmin. Oferując im konkretne korzyści – np. rozwiązania, które wygenerują dla wszystkich samorządu znaczy wzrost wpływów z podatku PIT, rozwój infrastruktury, nowe miejsca pracy, wsparcie w budowie mieszkań na wynajem – Prezydent może zdobyć lojalnych partnerów do realizacji swojego ambitnego programu.
Program Budownictwa Plus Energetycznego – przełomowy projekt społeczno-gospodarczy
Kluczowym elementem strategii Prezydenta może być Program Budownictwa Bez Emisyjnych, Plus Energetycznych Domów. Zakłada on w ramach współpracy z samorządami budowę do 2030 roku ponad 13.5 mln domów. W 481 wybranych gminach mogą powstać zakłady produkcji domów, zatrudniające po 5000 osób, oferujące pracowników fizycznych wg obecnych cen konkurencyjne wynagrodzenia (9 000 zł netto).
Domy – o powierzchni 146,1 m² + dwa garaże – będą udostępniane obywatelom za symboliczną kwotę wynajmu (540 zł/mies.) i niskim kosztem utrzymania (ok. 100 zł/mies.). Rodziny z trójką dzieci (biologicznych lub adoptowanych) będą mogły po 10 latach jego wynajmu, nabyć dom – z pomocą Fundacji Demograficznej za 10 % jego wartości.
Reforma samorządowa – strukturalna modernizacja kraju
Projekt budowy domów jest ściśle powiązany z reformą samorządową. Zakłada ona połączenie małych gmin w większe jednostki administracyjne (360 dużych – min. 100 tyś.gmin oraz 121 mniejszych), co zwiększy efektywność zarządzania i dostępność usług publicznych. Dzięki temu procesowi Polska zyska nowoczesną strukturę terytorialną dostosowaną do współczesnych wyzwań społecznych i demograficznych.
Społeczna dystrybucja korzyści – narzędzie do budowy poparcia politycznego
Zapowiedziane wizyty Prezydenta w dużych gminach oraz realizacja obietnic wyborczych (tanie mieszkania, obniżone koszty energii, nowe miejsca pracy) przyczynią się do zwiększenia jego roli i umocnienia pozycji ustrojowej. Obywatele odczują realne korzyści, co może być fundamentem do wprowadzenia kolejnych reform – w tym budowy na poziomie samorządów elementów Demokracji Bezpośredniej.
Podsumowanie: kooperacja zamiast konfliktu
Obecna kohabitacja pomiędzy Prezydentem a Premierem nie musi oznaczać konfrontacji. Wręcz przeciwnie – przy odpowiednio przemyślanej strategii i wykorzystaniu wszystkich dostępnych narzędzi (samorząd, opinia publiczna, inicjatywy gospodarcze), Prezydent może skutecznie realizować swoje cele choćby w sytuacji ograniczonych uprawnień finansowych. najważniejsze będzie budowanie porozumienia opartego na wspólnym interesie narodowym oraz transparentna komunikacja z obywatelami.
Dzięki takim działaniom Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może nie tylko zrealizować swoje strategiczne cele, ale również wzmocnić pozycję ustrojową Urzędu Prezydenta i zdobyć szerokie społeczne poparcie – zarówno w obecnej kadencji, jak i w ewentualnych przyszłych wyborach.
