Gigantyczne zmiany w podatkach w Polsce. Rząd przygotował program inwestycyjny

Rząd zapowiedział wprowadzenie podatkowo preferowanych rachunków inwestycyjnych (OKI), dzięki którym inwestycje do 100 000 zł będą zwolnione z podatku. Dla większych kwot stawka to tylko 0,8–0,9%. To szansa na realny wzrost oszczędności.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Ministerstwo Finansów przygotowuje przełomową reformę systemu podatkowego, która może fundamentalnie zmienić sposób, w jaki polskie gospodarstwa domowe podchodzą do inwestowania oraz oszczędzania swoich środków finansowych. Nowy program ulg podatkowych, który ma zostać wprowadzony w drugiej połowie 2026 roku, został zaprojektowany jako potężny magnes na prywatny kapitał, mający przyciągnąć astronomiczną kwotę stu miliardów złotych w ciągu pierwszych trzech lat funkcjonowania. Ta imponująca suma odpowiada dwóm i pół procenta całego polskiego produktu krajowego brutto, co czyni z tego przedsięwzięcia jedną z największych inicjatyw stymulacyjnych w najnowszej historii polskiej gospodarki.

Inicjatywa ministra finansów i gospodarki Andrzeja Domańskiego stanowi odpowiedź na chroniczny problem niskich inwestycji prywatnych w Polsce, który hamuje długoterminowy rozwój gospodarczy oraz konkurencyjność kraju na arenie międzynarodowej. Polska, mimo iż pozostaje jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek w Unii Europejskiej, boryka się z niewystarczającym poziomem inwestycji krajowych, co może w przyszłości ograniczać jej potencjał wzrostu oraz zdolność do konkurowania z innymi rozwiniętymi ekonomiami europejskimi. Problem ten jest szczególnie dotkliwy w kontekście rosnących wyzwań geopolitycznych oraz konieczności unowocześnienia polskiej gospodarki w kierunku większej innowacyjności oraz konkurencyjności.

Obecny system podatkowy w Polsce nakłada dziewiętnastoprocentowy podatek na zyski osiągane przez prywatnych inwestorów z oszczędności bankowych oraz inwestycji w akcje, obligacje oraz inne instrumenty finansowe. Ta relatywnie wysoka stawka podatkowa zniechęca wielu Polaków do aktywnego inwestowania swoich oszczędności, skłaniając ich raczej do przechowywania środków na kontach oszczędnościowych o niskim oprocentowaniu lub w tradycyjnych formach oszczędzania, które nie generują znaczących zysków ani nie przyczyniają się do rozwoju krajowego rynku kapitałowego.

Rewolucyjny charakter planowanej reformy polega na wprowadzeniu Osobistych Kont Inwestycyjnych, popularnie nazywanych OKI, które będą oferować bezprecedensowe ulgi podatkowe dla prywatnych inwestorów. System ten przewiduje całkowite zwolnienie od podatku od zysków kapitałowych dla inwestycji do wysokości stu tysięcy złotych, co stanowi znaczącą kwotę dla przeciętnego polskiego gospodarstwa domowego. Dla inwestycji przekraczających ten próg wprowadzona zostanie symboliczna stawka podatkowa wynosząca od ośmiu dziesiątych do dziewięciu dziesiątych procenta, co stanowi dramatyczne obniżenie w porównaniu z obecną stawką dziewiętnastoprocentową.

Strategicznym celem tej inicjatywy jest nie tylko zwiększenie skłonności Polaków do inwestowania, ale przede wszystkim rozwój krajowego rynku kapitałowego, który w tej chwili pozostaje relatywnie niewielki w porównaniu z rynkami zachodnioeuropejskimi. Silny rynek kapitałowy jest niezbędny dla finansowania innowacyjnych przedsiębiorstw, startupów technologicznych oraz większych projektów inwestycyjnych, które mogą napędzać długoterminowy wzrost gospodarczy. Dodatkowo, aktywny rynek kapitałowy przyciąga zagranicznych inwestorów oraz sprzyja rozwojowi sektora usług finansowych, który może stać się jednym z filarów nowoczesnej polskiej gospodarki.

Harmonogram wprowadzania nowego systemu został starannie zaplanowany, aby zapewnić płynne przejście od obecnych regulacji do nowej struktury podatkowej. Osobiste Konta Inwestycyjne mają rozpocząć funkcjonowanie w drugiej połowie 2026 roku, co daje ministerstwu oraz instytucjom finansowym odpowiedni czas na przygotowanie niezbędnej infrastruktury technicznej oraz prawnej. Pierwszy pełny rok działania systemu, przypadający na 2027 rok, będzie najważniejszy dla oceny skuteczności nowego mechanizmu oraz jego wpływu na zachowania inwestycyjne polskich gospodarstw domowych.

Szacowany wpływ budżetowy nowego systemu w pierwszym pełnym roku jego funkcjonowania wyniesie od dwustu pięćdziesięciu do trzystu milionów złotych w postaci utraconych dochodów podatkowych. Ta kwota, choć znacząca, jest postrzegana przez ministerstwo jako inwestycja w długoterminowy rozwój gospodarczy, która w przyszłości ma przynieść znacznie większe korzyści w postaci zwiększonych dochodów budżetowych wynikających z dynamiczniejszego wzrostu gospodarczego. Strategia ta opiera się na założeniu, iż krótkoterminowe straty budżetowe zostaną z nawiązką zrekompensowane przez długoterminowe zyski wynikające z większej aktywności inwestycyjnej oraz rozwoju rynku kapitałowego.

Wprowadzenie Osobistych Kont Inwestycyjnych wpisuje się w szerszy program reform strukturalnych mających na celu zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki oraz przygotowanie jej na wyzwania przyszłości. W obliczu rosnącej konkurencji międzynarodowej, zmian technologicznych oraz demograficznych, Polska musi znaleźć nowe źródła wzrostu gospodarczego, które będą opierać się na innowacjach, wysokiej produktywności oraz efektywnym wykorzystaniu kapitału ludzkiego oraz finansowego.

Mechanizm działania Osobistych Kont Inwestycyjnych został zaprojektowany w sposób maksymalizujący korzyści dla różnych grup inwestorów, od początkujących oszczędzających po doświadczonych graczy rynkowych. Całkowite zwolnienie podatkowe dla pierwszych stu tysięcy złotych inwestycji sprawia, iż system jest szczególnie atrakcyjny dla młodych ludzi oraz osób o średnich dochodach, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z inwestowaniem. Jednocześnie, korzystna stawka podatkowa dla wyższych kwot inwestycyjnych zapewnia, iż system pozostanie atrakcyjny również dla zamożniejszych inwestorów, którzy mogą wnieść znaczące kapitały na rynek.

Potencjalny wpływ nowego systemu na polski rynek kapitałowy może być rewolucyjny, szczególnie w kontekście zwiększenia płynności oraz głębokości rynku akcji oraz obligacji. Większa aktywność inwestycyjna prywatnych osób może prowadzić do wzrostu wycen polskich spółek, ułatwienia dostępu do kapitału dla rozwijających się przedsiębiorstw oraz zwiększenia atrakcyjności Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych jako miejsca pozyskiwania finansowania przez firmy krajowe oraz zagraniczne.

Edukacyjny aspekt reformy również zasługuje na uwagę, ponieważ wprowadzenie atrakcyjnych zachęt podatkowych może stać się katalizatorem dla rozwoju kultury inwestycyjnej w polskim społeczeństwie. Wielu Polaków przez cały czas wykazuje niską skłonność do inwestowania w instrumenty kapitałowe, preferując tradycyjne formy oszczędzania takie jak lokaty bankowe czy obligacje skarbowe. Nowy system może zachęcić te osoby do poznania szerszej gamy możliwości inwestycyjnych oraz do stopniowego budowania portfeli inwestycyjnych dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb oraz celów finansowych.

Międzynarodowy kontekst wprowadzania tej reformy jest również istotny, ponieważ podobne systemy zachęt podatkowych dla inwestorów indywidualnych funkcjonują już w wielu rozwiniętych krajach europejskich. Wprowadzenie Osobistych Kont Inwestycyjnych w Polsce może poprawić konkurencyjność kraju jako miejsca dla zagranicznych inwestycji oraz zwiększyć atrakcyjność polskiego rynku finansowego w oczach międzynarodowych instytucji finansowych. Dodatkowo, reform a może przyczynić się do zmniejszenia odpływu kapitału z Polski, który w tej chwili częściowo inwestowany jest na rynkach zagranicznych ze względu na korzystniejsze warunki podatkowe.

Techniczne aspekty implementacji nowego systemu będą wymagać ścisłej współpracy między Ministerstwem Finansów a instytucjami finansowymi, które będą odpowiedzialne za obsługę Osobistych Kont Inwestycyjnych. Banki, domy maklerskie oraz towarzystwa funduszy inwestycyjnych będą musiały dostosować swoje systemy informatyczne oraz procedury operacyjne do wymagań nowego systemu, co może wymagać znaczących inwestycji w infrastrukturę techniczną oraz szkolenia personelu.

Monitoring oraz ewaluacja skuteczności nowego systemu będą najważniejsze dla jego długoterminowego sukcesu oraz ewentualnych modyfikacji w przyszłości. Ministerstwo Finansów planuje regularne analizy wpływu Osobistych Kont Inwestycyjnych na zachowania inwestycyjne Polaków, rozwój rynku kapitałowego oraz ogólny wzrost gospodarczy. Te analizy będą podstawą dla ewentualnych korekt parametrów systemu, takich jak limity inwestycyjne czy stawki podatkowe, aby zapewnić optymalną równowagę między zachętami dla inwestorów a wpływami budżetowymi.

Długoterminowa wizja ministerstwa zakłada, iż sukces Osobistych Kont Inwestycyjnych może stanowić pierwszy krok w kierunku szerszej reformy systemu podatkowego wspierającego inwestycje oraz innowacje. W przyszłości możliwe są dalsze inicjatywy mające na celu zwiększenie atrakcyjności Polski jako miejsca prowadzenia biznesu oraz inwestowania, co może przyczynić się do utrwalenia pozycji kraju jako jednej z najdynamiczniej rozwijających się gospodarek w Europie. Sukces tej reformy może również inspirować inne kraje regionu do wprowadzania podobnych rozwiązań, czyniąc z Polski lidera w zakresie innowacyjnej polityki fiskalnej wspierającej rozwój rynków kapitałowych.