EY: ESG pod presją autentyczności – uproszczenia nie oznaczają dowolności

Raportowanie niefinansowe i zrównoważony rozwój to dziś gorące tematy w biznesie. Choć Komisja Europejska zapowiada uproszczenia w obowiązkach związanych z ESG, główne cele unijnych regulacji pozostają niezmienne: przejrzystość, rzetelność i walka z greenwashingiem – piszą eksperci EY.

Rośnie świadomość firm w zakresie ESG

Zgodnie z III Ogólnopolskim Raportem ESG za 2024 r. opracowanym przez Polskie Stowarzyszenie ESG, jeszcze w 2022 r. ponad połowa badanych przez Stowarzyszenie podmiotów nie wiedziała, czym jest koncepcja ESG. W 2023 r. z tym pojęciem nie miało styczności tylko 24% ankietowanych, a w roku 2024 jedynie 13% z nich.

W porównaniu do dwóch poprzednich edycji badania, w tej chwili niewielki odsetek respondentów nie jest zaznajomiony z tematyką ESG. Wynika to przede wszystkim z wdrożonych na przestrzeni ostatnich lat regulacji dotyczących sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, na podstawie których określone grupy przedsiębiorstw zostały zobowiązane do raportowania niefinansowego, tj. upubliczniania danych w wymiarze środowiskowym, społecznym i zarządczym w związku z prowadzoną działalnością.

ESG jako narzędzie strategiczne

Podwyższona świadomość konsumentów w zakresie zrównoważonych praktyk sprawiła, iż uwzględnianie czynników ESG w ramach strategii biznesowej stało się dla firm koniecznym krokiem w celu podtrzymania zaufania i zainteresowania z ich strony.

Dbałość o aspekty ESG w wielu przypadkach warunkuje także dostęp przedsiębiorstwa do środków finansowania oferowanych przez UE czy preferencyjnych warunków kredytowania ze strony instytucji finansowych na gruncie krajowym i międzynarodowym.

Tym samym, biorąc pod uwagę obecne realia rynkowe, wdrażanie przez przedsiębiorstwo standardów ESG nie ma wyłącznie charakteru spełniania nakreślonych przez unijne regulacje obowiązków. Przede wszystkim pełni funkcję strategicznego narzędzia potwierdzającego holistyczne podejście firmy do zarządzania ryzykiem i budowania długoterminowej wartości.

Zielona komunikacja bez greenwashingu

Przedsiębiorstwa decydujące się na budowanie bardziej zrównoważonego profilu działalności powinny z uważnością opracowywać komunikaty dotyczące podejmowanych przez siebie przedsięwzięć o charakterze środowiskowym, społecznym czy zarządczym.

Chcąc podtrzymać wartościowe relacje biznesowe z inwestorami, kontrahentami oraz konsumentami, eliminacja zjawiska greenwashingu – czyli pseudoekologicznego marketingu – jest konieczna.

Wiarygodność ESG kluczem do reputacji i zgodności z prawem

Fundamentalna staje się dbałość o wiarygodność, porównywalność i weryfikowalność udostępnianych treści dotyczących zrównoważonych działań firmy. Wysokie standardy zielonej komunikacji służą realizacji wielu strategicznych celów.

Z jednej strony działania te zapewniają autentyczność wizerunku i ograniczają ryzyka reputacyjne. Z drugiej – rzetelność w komunikacji ESG chroni przed konsekwencjami prawnymi, związanymi z rozpowszechnianiem komunikatów nieprawdziwych bądź wprowadzających konsumentów w błąd.

Do możliwych skutków nieuczciwych praktyk handlowych należą m.in.: kary pieniężne nakładane przez krajowe organy ochrony konkurencji i konsumentów czy wykluczenie z łańcuchów dostaw przez partnerów biznesowych niegodzących się na greenwashing.

Nowe przepisy: uproszczenia bez zniesienia odpowiedzialności

Zgodnie z projektem pakietu uproszczeniowego Omnibus, opublikowanym przez Komisję Europejską 26 lutego 2025 r., szereg przepisów unijnych dotyczących zrównoważonego rozwoju ma zostać znowelizowanych w celu poprawy ich funkcjonalności.

Proponowane zmiany obejmują takie akty prawne jak:

• CSRD,
• Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS),
• CSDDD,
• Taksonomia UE.

W przypadku wejścia w życie nowelizacji przewidzianych w pakiecie, zakres przedsiębiorstw podlegających obowiązkowi raportowania ESG zostanie znacznie ograniczony.

Uszczuplenie liczby podmiotów zobowiązanych do raportowania nie oznacza jednak pełnej dowolności w ujawnianiu informacji ESG. Unijny prawodawca przez cały czas będzie utrzymywać mechanizmy kontroli, mające zapobiegać nierzetelnym praktykom.

Green Claims Directive: nowe wymogi w komunikacji środowiskowej

Zgodnie z projektem dyrektywy w sprawie oświadczeń środowiskowych (tzw. Green Claims Directive), firmy działające na terenie UE oraz te spoza niej, które kierują komunikaty środowiskowe do unijnych konsumentów, będą zobowiązane do spełnienia minimalnych wymagań dotyczących uzasadniania, publikacji i weryfikacji danych.

Projekt obejmuje zarówno sposoby prezentowania oświadczeń na produktach, jak i kryteria, według których firmy będą musiały potwierdzać prawdziwość swoich deklaracji.

Dodatkowo przewidziano możliwość wniesienia powództwa przez organizacje reprezentujące zbiorowe interesy konsumentów przeciwko firmom naruszającym nowe przepisy. Projekt znajduje się w tej chwili na końcowym etapie unijnego procesu legislacyjnego, a ostateczne brzmienie aktu ma zostać uzgodnione w najbliższych miesiącach. Po jego przyjęciu państwa członkowskie rozpoczną kilkunastomiesięczny okres implementacji.

ESG – czas na działanie, nie na zwłokę

Uwzględniając dużą dynamikę zmian w rozwiązaniach prawnych z zakresu ESG, ważne jest, aby firmy nie traciły szerokiego spojrzenia na wymagania zrównoważonego rozwoju.

Choć pewne uproszczenia w zakresie sprawozdawczości ESG są przesądzone, nie oznacza to pełnej swobody w komunikowaniu osiągnięć środowiskowych. Wczesne podjęcie działań pomoże dostosować komunikaty firmy do obowiązujących i przyszłych standardów, gwarantując jednocześnie wolność od zarzutów o greenwashing.

ŹRÓDŁO: EY/Dariusz Kruczka/dr Zofia Roguska, wsp. Weronika Binkiewicz