Wielkie wsparcie finansowe. Nowe prawo daje choćby 18 tys. zł dla uprawnionych

W maju 2025 roku wchodzi w życie przełomowa ustawa o rynku pracy, która wprowadza fundamentalne zmiany w systemie wsparcia mobilności zawodowej Polaków. Kluczowym elementem nowych regulacji jest bezprecedensowe rozszerzenie dostępu do bonu na zasiedlenie, który teraz będzie dostępny dla wszystkich osób bezrobotnych, niezależnie od ich wieku. Maksymalna wysokość tego wsparcia może sięgnąć choćby 18 tysięcy złotych, co stanowi istotny bodziec finansowy dla osób rozważających przeprowadzkę w celu podjęcia nowego zatrudnienia.

Fot. Warszawa w Pigułce

Nowa ustawa, która zastąpi przestarzałe przepisy z 2004 roku, wprowadza rewolucyjne zmiany w zakresie aktywizacji bezrobotnych i wspierania mobilności na rynku pracy. Dotychczas bon na zasiedlenie był instrumentem skierowanym wyłącznie do osób młodych, które nie ukończyły 30. roku życia. Takie ograniczenie wiekowe było przedmiotem licznych krytyk, jako dyskryminujące wobec starszych pracowników, którzy często mają większe trudności ze znalezieniem zatrudnienia w swoim miejscu zamieszkania, a jednocześnie dysponują cennymi kwalifikacjami i doświadczeniem.

Od maja przyszłego roku z bonu na zasiedlenie będzie mógł skorzystać każdy zarejestrowany bezrobotny, który zdecyduje się na zmianę miejsca zamieszkania w związku z podjęciem pracy. Kluczowym warunkiem otrzymania wsparcia jest konieczność przeprowadzki do miejscowości oddalonej o co najmniej 80 kilometrów od dotychczasowego miejsca zamieszkania lub takiej, do której czas dojazdu środkami transportu zbiorowego przekracza łącznie trzy godziny dziennie. Dodatkowo, osoba ubiegająca się o bon musi otrzymać ofertę pracy, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, z wynagrodzeniem lub stypendium w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wysokość bonu na zasiedlenie została powiązana z przeciętnym wynagrodzeniem i może wynieść maksymalnie 300% tej kwoty. Przy obecnych stawkach oznacza to wsparcie sięgające 18 tysięcy złotych. Środki te mogą zostać przeznaczone na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzką, wynajmem mieszkania, a także innych wydatków niezbędnych do rozpoczęcia nowego życia w innej lokalizacji. Co istotne, beneficjent nie musi rozliczać się szczegółowo z wydatkowania otrzymanych środków, co znacząco upraszcza proces i pozwala na elastyczne dostosowanie wsparcia do indywidualnych potrzeb.

Warunkiem otrzymania pełnej kwoty bonu jest pozostanie w zatrudnieniu, wykonywanie innej pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej przez okres co najmniej sześciu miesięcy. jeżeli beneficjent nie spełni tego warunku, będzie zobowiązany do zwrotu całości lub części otrzymanego wsparcia, proporcjonalnie do okresu pozostawania bez pracy. Takie rozwiązanie ma na celu zapobieganie potencjalnym nadużyciom i zapewnienie, iż środki publiczne są wydatkowane efektywnie.

Eksperci rynku pracy oceniają, iż rozszerzenie dostępu do bonu na zasiedlenie może istotnie przyczynić się do zwiększenia mobilności zawodowej Polaków, która jest jedną z najniższych w Unii Europejskiej. Według danych Eurostatu, tylko około 3,5% Polaków zmienia miejsce zamieszkania w ciągu roku, podczas gdy średnia unijna wynosi ponad 8%. Niski poziom mobilności jest wskazywany jako jedna z głównych przyczyn utrzymujących się różnic w poziomie bezrobocia między poszczególnymi regionami kraju.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szacuje, iż w pierwszym roku obowiązywania nowych przepisów z bonu na zasiedlenie może skorzystać choćby 20 tysięcy osób. Łączny koszt tego wsparcia dla budżetu państwa może wynieść około 360 milionów złotych. Jednak w dłuższej perspektywie, zwiększona mobilność pracowników powinna przyczynić się do lepszego dopasowania podaży i popytu na rynku pracy, co z kolei może prowadzić do wzrostu produktywności i wynagrodzeń, a w konsekwencji również wpływów podatkowych.

Mechanizm bonu na zasiedlenie został zaprojektowany w taki sposób, aby maksymalnie uprościć procedury i zminimalizować obciążenia biurokratyczne. Osoba zainteresowana otrzymaniem wsparcia składa wniosek do powiatowego urzędu pracy, dołączając dokument potwierdzający podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej oraz oświadczenie o zmianie miejsca zamieszkania. Po pozytywnej weryfikacji, środki są przekazywane na wskazane konto bankowe w ciągu 30 dni od złożenia kompletnego wniosku.

Warto podkreślić, iż bon na zasiedlenie jest tylko jednym z wielu instrumentów wsparcia przewidzianych w nowej ustawie o rynku pracy. Równolegle wprowadzane są inne narzędzia, takie jak bon szkoleniowy, bon stażowy czy pożyczka na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Wszystkie te rozwiązania mają na celu aktywizację osób bezrobotnych i lepsze dopasowanie ich kompetencji do potrzeb pracodawców.

Szczególnie interesujące jest zestawienie nowych przepisów z wyzwaniami demograficznymi, przed którymi stoi polska gospodarka. Starzenie się społeczeństwa i kurczenie się zasobów pracy wymuszają podejmowanie działań mających na celu maksymalne wykorzystanie potencjału zawodowego wszystkich grup wiekowych. Rozszerzenie dostępu do bonu na zasiedlenie na osoby w każdym wieku wpisuje się w tę strategię, umożliwiając aktywizację również starszych pracowników, którzy często mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia w swoim regionie.

Ekonomiści zwracają uwagę, iż zwiększenie mobilności pracowników może również przyczynić się do zmniejszenia presji inflacyjnej. W regionach o wysokim bezrobociu pracodawcy często nie muszą konkurować o pracowników wynagrodzeniem, co hamuje wzrost płac. Z kolei w regionach o niskim bezrobociu, gdzie występują niedobory kadrowe, pracodawcy są zmuszeni podnosić wynagrodzenia, co może napędzać inflację. Bardziej równomierne rozmieszczenie siły roboczej pomogłoby złagodzić te dysproporcje.

Nowa ustawa wprowadza również zmiany w finansowaniu instrumentów rynku pracy. Zdecydowana większość środków będzie kierowana do powiatowych urzędów pracy, które są najbliżej obywateli i najlepiej znają lokalne uwarunkowania. Jednocześnie przewidziano mechanizmy premiujące te urzędy, które osiągają najlepsze efekty w aktywizacji bezrobotnych, co ma zachęcać do podnoszenia efektywności działań.

Z perspektywy osób bezrobotnych, zwłaszcza tych zamieszkałych w regionach o wysokim poziomie bezrobocia lub niskich wynagrodzeniach, bon na zasiedlenie może stanowić szansę na nowy start. Kwota 18 tysięcy złotych pozwala na pokrycie znaczącej części kosztów związanych z przeprowadzką i urządzeniem się w nowym miejscu, co dla wielu osób stanowiło dotychczas barierę nie do pokonania. Dodatkowo, podjęcie pracy w regionie o niższym bezrobociu zwykle wiąże się z możliwością uzyskania wyższego wynagrodzenia, co w dłuższej perspektywie może przyczynić się do poprawy sytuacji materialnej całej rodziny.

Wprowadzenie bonu na zasiedlenie dostępnego dla wszystkich grup wiekowych jest również odpowiedzią na zmieniające się modele kariery zawodowej. W dzisiejszej gospodarce coraz rzadziej pracownicy wiążą się z jednym pracodawcą na całe życie, a zmiana pracy i przekwalifikowanie stają się normą. Nowe przepisy wspierają tę elastyczność, umożliwiając płynne dostosowanie się do zmieniających się warunków rynkowych.

Z punktu widzenia pracodawców, zwłaszcza tych działających w regionach borykających się z niedoborem pracowników, rozszerzenie dostępu do bonu na zasiedlenie może stanowić istotne wsparcie w procesie rekrutacji. Oferując potencjalnym pracownikom możliwość skorzystania z tego instrumentu, zyskują dodatkowy argument w negocjacjach, szczególnie w przypadku specjalistów, których pozyskanie może być najważniejsze dla rozwoju firmy.

Osoby zainteresowane skorzystaniem z bonu na zasiedlenie powinny już teraz rozpocząć przygotowania do zmian, które wejdą w życie w maju 2025 roku. Warto monitorować oferty pracy w innych regionach kraju, a także konsultować się z doradcami zawodowymi w powiatowych urzędach pracy, którzy mogą udzielić szczegółowych informacji na temat warunków i procedur związanych z ubieganiem się o wsparcie.

Nowa ustawa o rynku pracy, a w szczególności rozszerzenie dostępu do bonu na zasiedlenie na wszystkie grupy wiekowe, stanowi istotny krok w kierunku budowania bardziej elastycznego i efektywnego rynku pracy w Polsce. Wprowadzane zmiany mają potencjał do istotnego zwiększenia mobilności zawodowej Polaków, co może przyczynić się do zmniejszenia regionalnych dysproporcji w poziomie bezrobocia i wynagrodzeń. Jednak ostateczny sukces tych rozwiązań będzie zależał od wielu czynników, w tym od skuteczności ich implementacji przez powiatowe urzędy pracy oraz od ogólnej koniunktury gospodarczej.