Waldemar Żurek o TK, KRS i SN: na wszystkie te instytucje mam koncepcję [WYWIAD]

Zdjęcie: Waldemar Żurek Fot. PAP/Albert Zawada

Trybunał Konstytucyjny, KRS i Sąd Najwyższy są najważniejsze dla funkcjonowania praworządności; sytuacja, jeżeli chodzi o te instytucje jest bardzo zła, ale na wszystkie mam koncepcję – powiedział PAP szef MS Waldemar Żurek. Podkreślał też konieczność „zmiany nomenklatury”, gdy „coś nie jest sądem”.

PAP: Powiedział pan minister ostatnio o wielu instytucjach, które zostały zniszczone i które wymagają odbudowania zgodnie z zasadą trójpodziału władzy. W ostatniej mojej rozmowie z panem ministrem mówił pan wręcz o „Matrixie”. Czyli jak pan diagnozuje sytuację w wymiarze sprawiedliwości?

Minister Waldemar Żurek: Sytuacja jest bardzo zła, jeżeli chodzi o podstawowe instytucje – Trybunał Konstytucyjny, KRS i Sąd Najwyższy. To są najważniejsze instytucje dla funkcjonowania praworządności i trójpodziału władzy. Na wszystkie z nich mam koncepcję. Bardzo proszę o jedno – musimy zmienić nomenklaturę. o ile coś nie jest sądem, a to wynika z orzecznictwa sądów europejskich i polskich, wydawanego przez legalnych sędziów, to nie mówmy: Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, tylko mówmy: pełniąca obowiązki Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego. Nie mówmy: przewodnicząca KRS, tylko mówmy: pełniąca obowiązki przewodniczącej KRS.

Dalsza część tekstu pod polecanym artykułem

W odpowiednim czasie przejdziemy do innych działań, które mamy zaplanowane. Nie chcę ich uprzedzać co do tych instytucji, bo może wtedy się nie doprowadzi do końca i te pomysły mogą się nie udać. Wszystko musi być przekonsultowane w gronie koalicji, tak żeby moje decyzje nie były później krytykowane przez większość parlamentarną.

PAP: Co dalej w sprawie obecnej Krajowej Rady Sądownictwa i jej kształtu?

W.Ż.: w tej chwili nie mamy Krajowej Rady Sądownictwa. Mamy stworzony przez poprzednią władzę, która zmierzała do autorytaryzmu, pseudoorgan niespełniający funkcji opisanych w Konstytucji i wybrany wadliwie. Mamy całą linię orzeczniczą, więc musimy jak najszybciej doprowadzić do tego, żeby takie instytucje nie generowały później odszkodowań od Skarbu Państwa – przecież za to płacą wszyscy obywatele. Jak tylko będzie decyzja, w którym kierunku idziemy, to wtedy Państwa poinformuję.

PAP: Co pan będzie rekomendował w tej sprawie, bo kadencja tzw. neoKRS-u kończy się w maju przyszłego roku?

W.Ż.: Nie ma takiej kadencji, dlatego iż kadencję mają ostatni legalni członkowie Krajowej Rady Sądownictwa, której kadencja została przerwana sprzecznie z Konstytucją. Nie mamy też dzisiaj działającej przed kryzysem teorii domniemania zgodności ustawy z Konstytucją. Dlaczego? Bo to domniemanie istnieje tylko wtedy, gdy w systemie funkcjonuje Trybunał Konstytucyjny, który gwarantuje kontrolę jakości prawa. Odkąd do TK weszli dublerzy i uzyskaliśmy orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka „Xero flor przeciwko Polsce”, wiemy, iż nie mamy realnej kontroli konstytucyjnej.

PAP: Co dalej w sprawie statusu tzw. neosędziów, czyli tych, którzy zostali powołani od 2018 przy udziale tzw. neoKRS? Czy minister będzie kontynuował prace legislacyjne w tej sprawie? Projekt ustawy, będący rezultatem prac także Komisji Kodyfikacyjnej, czeka na zaopiniowanie przez Komisję Wenecką.

W.Ż.: Wycofałem dzisiaj z Komisji Weneckiej wniosek. Wiemy, jakie są zalecenia Komisji, szanujemy ten organ, ale na tym etapie konsultacje z Komisją nie są w tym momencie celowe – pracujemy nad nowym projektem ustawy dot. neosędziów. Już spotkałem się z przedstawicielami Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądów Powszechnych i Prokuratury oraz Departamentu Legislacyjnego w tej sprawie. To będzie nasz priorytet. Musimy jak najszybciej tę ustawę przygotować w ostatecznej wersji i wdrożyć proces legislacyjny, mając świadomość, iż na końcu prezydent może ją wyrzucić do kosza. Ale wtedy to on będzie brał tę ogromną odpowiedzialność za to, co dzieje się w polskim systemie prawa.

PAP: Premier stawia na to, żeby nowy MS/PG, czyli pan, zajął się rozliczeniami nieprawidłowości związanych z poprzednią władzą. Czy w związku z tym dojdzie do zmian w Prokuraturze Krajowej? jeżeli tak, to do jakich? Czy będą one także personalne?

W.Ż.: Tak, z pewnością dojdzie do zmian. Jak tylko to się stanie, dowiedzą się o tym odpowiednie osoby w prokuraturze, a następnie poinformuję o tym na konferencji prasowej. Nie mogę robić wszystkiego naraz, bo doba ma, niestety, tylko 24 godziny.

Dalsza część tekstu pod polecanym artykułem

Dodał, iż ci sędziowie, to również ta grupa, która jego zdaniem „wikłając się w procedury sprzeczne z naszą konstytucją, nie daje gwarancji prawidłowego wykonania funkcji, które piastują”.

Żurek dodał, iż to szef MSWiA zdecyduje, czy wystąpić do PKW, która finalnie dokonuje zmian personalnych.

Szef MS poinformował też, iż został odwołany ostatni rzecznik dyscyplinarny z czasów b. ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. Dodał, iż jest już powołanych dwóch nowych rzeczników dyscyplinarnych.

Również wystąpiłem z pismem do tych nowych, legalnych rzeczników dyscyplinarnych, żeby rozważyli odwołanie zastępców rzeczników regionalnych

– powiedział Żurek.

Sprawa Komisji Weneckiej. Jest decyzja ministra Żurka

Minister sprawiedliwości poinformował o wycofaniu z Komisji Weneckiej projektu tzw. ustawy praworządnościowej na konferencji prasowej. Chodzi o projekt uregulowania statusu sędziów powołanych w latach 2018-25. Według przygotowanego w kwietniu przez resort sprawiedliwości projektu, sędziowie powołani w tych latach mieliby być podzieleni na trzy grupy. Projekt przewiduje też likwidację dwóch izb Sądu Najwyższego utworzonych po 2018 r., czyli Izby Odpowiedzialności Zawodowej oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Dalsza część tekstu pod polecanym artykułem

Żurek podkreślił, iż chciałby zmienić styl pracy nad projektami ustaw dotyczącymi przywracania praworządności.

Znamy już opinię Komisji Weneckich i ten dialog jest prowadzony. Te projekty, które były w ostatniej fazie przygotowywane, uwzględniają szereg oczekiwań organów międzynarodowych, w tym Komisji Weneckiej. Ale my siadamy nad tym najważniejszym projektem przywracającym praworządność od razu

– podkreślił Żurek.

Dodał, iż spotkał się z przedstawicielami Komisji Kodyfikacyjnej i Departamentu Legislacyjnego ws. przygotowania do tej reformy.

Jak ocenił, projekt ustawy ws. statusu sędziów będzie „chyba pierwszym”, nad którym MS intensywnie się pochyli.

Żurek wskazał też, iż należy zintensyfikować działania w kierunku unowocześnienia i ulepszenia pracy sądów.

Waldemar Żurek zabiera głos po objęciu urzędu. „Priorytetem przywrócenie praworządności”

Dla mnie priorytetem będzie przywrócenie praworządności – oświadczył minister sprawiedliwości, prokurator generalny Waldemar Żurek. Dodał, iż należy zrobić „wszystko”, aby przyspieszyć instytucje państwa, których celem jest przestrzeganie praworządności.

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Waldemar Żurek powiedział, iż dla niego, priorytetem w pracy będzie „przywrócenie praworządności”, czyli „nie mówimy o tym, co powinno być, tylko jak w rzeczywistości możemy działać, żeby państwo prawa zostało przywrócone”.

Minister sprawiedliwości: nie mamy jeszcze przywrócenia praworządności w Polsce

Jak dodał, on sam „nie ma wątpliwości, co do tego, iż nie mamy jeszcze przywrócenia praworządności w Polsce”.

Szef MS poinformował ponadto, iż resort jest w trakcie przygotowywania planów krótkoterminowych i długoterminowych, które mają zreformować polski wymiar sprawiedliwości.

Robimy to dla obywateli. Te sfery wolności, które ma obywatel w konstytucji są pustosłowiem, gdy nie działają instytucje, które mają chronić obywatela, gdy nie działa prawidłowo sąd, kiedy nie działa prawidłowo prokuratura, kiedy nie działają urzędy, które za to odpowiedzią

– mówił Żurek.

Dalsza część tekstu pod polecanym artykułem

Dodał, iż bezpieczeństwo obywateli jest dzisiaj najważniejsze, więc te instytucje państwa, które strzegą praworządności muszą działać sprawnie i należy zrobić „wszystko, żeby to przyspieszyć”.

Dlaczego niektórzy politycy, których wyczyny dostrzegamy, śmieją się w twarz? Co ma pomyśleć Kowalski, którego ścigamy za różne przestępstwa, gdy widzi osobę z pierwszych stron gazet, która chodzi bezkarnie? To musi zostać zmienione

– podkreślił Żurek.