Urząd Skarbowy sprawdzi Polaków na wylot. Nowy projekt ujawniony

Polska stoi na progu wprowadzenia jednych z najbardziej inwazyjnych regulacji dotyczących obrotu kryptowalutami w historii krajowej legislacji, które mogą fundamentalnie zmienić sposób funkcjonowania całego rynku cyfrowych aktywów. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt nowelizacji ustawy, która w praktyce oznacza koniec jakiejkolwiek prywatności w transakcjach kryptowalutowych i wprowadza system totalnej kontroli fiskalnej nad każdym ruchem inwestycyjnym Polaków w przestrzeni cyfrowej. Ta rewolucyjna zmiana w podejściu do nadzoru nad kryptowalutami wynika z konieczności implementacji unijnych dyrektyw DAC8 oraz DAC9, ale jej rzeczywiste konsekwencje mogą wykraczać daleko poza pierwotne zamierzenia europejskich regulatorów.

Fot. Warszawa w Pigułce

Nowe przepisy, które mają zostać wprowadzone w życie już od roku 2026, przewidują stworzenie kompleksowego systemu monitoringu, w którym każda transakcja przeprowadzona z wykorzystaniem kryptowalut będzie automatycznie raportowana do Krajowej Administracji Skarbowej. To oznacza, iż era względnej anonimowości i prywatności, która dotychczas charakteryzowała rynek cyfrowych walut, definitywnie dobiegnie końca, a polscy inwestorzy będą musieli pogodzić się z faktem, iż każdy ich ruch w przestrzeni kryptowalutowej będzie śledzony i dokumentowany przez organy skarbowe.

Zakres nowych obowiązków raportowych, które zostaną nałożone na operatorów kryptowalut, jest niezwykle szeroki i obejmuje praktycznie wszystkie formy aktywności związanej z cyfrowymi aktywami. Giełdy kryptowalut będą zmuszone do gromadzenia i weryfikowania szczegółowych danych wszystkich swoich klientów, co oznacza konieczność przeprowadzania procedur KYC na poziomie porównywalnym z tradycyjnymi instytucjami finansowymi. Dodatkowo, każda platforma handlowa będzie musiała raportować wszystkie ruchy inwestycyjne swoich użytkowników, w tym operacje wymiany kryptowalut na tradycyjne waluty, zakupy nowych tokenów, transakcje między różnymi kryptowalutami, a także transfery środków między portfelami oraz płatności za towary i usługi.

Szczególnie istotnym aspektem nowych regulacji jest ich eksterytorialny charakter, który oznacza, iż obowiązki raportowe będą dotyczyć nie tylko podmiotów działających na terytorium Unii Europejskiej, ale również tych zagranicznych operatorów, którzy świadczą usługi dla europejskich klientów. Ta regulacja może doprowadzić do sytuacji, w której wiele międzynarodowych giełd kryptowalut będzie zmuszone do wyboru między dostosowaniem się do europejskich wymagań raportowych a całkowitym wycofaniem swoich usług z rynku europejskiego. Taka perspektywa może znacząco ograniczyć dostępność usług kryptowalutowych dla polskich inwestorów i wpłynąć na konkurencyjność całego rynku.

Wprowadzenie totalnego monitoringu transakcji kryptowalutowych oznacza również fundamentalną zmianę w filozofii podatkowej państwa polskiego, które dotychczas w relatywnie ograniczonym zakresie ingerowało w prywatne transakcje finansowe obywateli. Nowy system będzie umożliwiał organom skarbowym uzyskanie pełnego obrazu aktywności inwestycyjnej każdego podatnika w sferze kryptowalut, co może prowadzić do znacznie bardziej agresywnych działań kontrolnych i egzekucyjnych. Fiskus będzie mógł w czasie rzeczywistym śledzić zyski i straty z inwestycji kryptowalutowych, co może doprowadzić do natychmiastowych działań w przypadku podejrzeń o uchylanie się od płacenia podatków.

Konsekwencje społeczne i ekonomiczne wprowadzenia tak inwazyjnego systemu kontroli mogą być bardzo daleko idące i wpłynąć na zachowania milionów Polaków, którzy dotychczas traktowali inwestycje w kryptowaluty jako względnie prywatną sferę swojej aktywności finansowej. Wielu inwestorów może zdecydować się na wycofanie swoich środków z rynku kryptowalutowego lub przeniesienie swojej aktywności do jurysdykcji oferujących większą prywatność finansową. Taka tendencja może doprowadzić do znacznego odpływu kapitału z polskiego rynku kryptowalutowego i osłabienia jego pozycji na tle innych europejskich rynków.

Branża kryptowalutowa w Polsce, która przez ostatnie lata dynamicznie się rozwijała i zyskiwała coraz większą popularność wśród inwestorów indywidualnych oraz instytucjonalnych, może zostać poważnie dotknięta przez wprowadzenie nowych regulacji. Polskie giełdy kryptowalut będą musiały ponieść znaczne koszty związane z dostosowaniem swoich systemów do nowych wymagań raportowych, co może wpłynąć na ich konkurencyjność i rentowność. Mniejsze platformy mogą nie być w stanie udźwignąć ciężaru nowych obowiązków administracyjnych i zostać zmuszone do zaprzestania działalności.

Wprowadzenie kompleksowego systemu raportowania transakcji kryptowalutowych może również wpłynąć na poziom innowacyjności polskiego rynku fintech, który dotychczas był jednym z najbardziej dynamicznych w Europie. Startupы działające w obszarze technologii blockchain i kryptowalut mogą zostać zniechęcone do rozwijania swojej działalności w Polsce ze względu na wysokie koszty compliance i ograniczenia regulacyjne. To może doprowadzić do emigracji najlepszych talentów i najbardziej perspektywicznych projektów do państw o bardziej przyjaznych regulacjach.

Nowe przepisy mogą również wpłynąć na prywatność finansową obywateli w szerszym kontekście, tworząc precedens dla wprowadzania podobnych mechanizmów kontroli w innych obszarach życia gospodarczego. System totalnego monitoringu transakcji kryptowalutowych może stać się wzorcem dla przyszłych regulacji dotyczących innych form płatności cyfrowych, w tym walut cyfrowych banków centralnych, które są w tej chwili rozwijane przez wiele państw na całym świecie.

Proces legislacyjny związany z wprowadzeniem nowych przepisów przewiduje skierowanie projektu nowelizacji pod obrady Sejmu w trzecim kwartale bieżącego roku, co oznacza, iż finalne głosowanie może odbyć się jeszcze przed końcem roku. jeżeli projekt zostanie przyjęty zgodnie z harmonogramem, nowe przepisy zaczną obowiązywać od początku roku 2026, dając branży kryptowalutowej około roku na przygotowanie się do nowych wymogów. Ten relatywnie krótki okres przejściowy może okazać się niewystarczający dla wielu operatorów, szczególnie mniejszych platform, które będą musiały od podstaw zbudować systemy raportowania i compliance.

Implementacja nowych regulacji będzie wymagała również znaczących inwestycji ze strony Krajowej Administracji Skarbowej, która będzie musiała rozbudować swoje systemy informatyczne i poszerzyć kadry specjalistów zajmujących się analizą transakcji kryptowalutowych. KAS będzie musiała opracować nowe procedury kontrolne i szkolić swoich pracowników w zakresie specyfiki rynku kryptowalutowego, co może generować dodatkowe koszty dla budżetu państwa.

Międzynarodowy kontekst wprowadzanych zmian pokazuje, iż Polska nie jest odosobniona w dążeniu do zwiększenia kontroli nad rynkiem kryptowalut, ale skala i zakres planowanych regulacji może okazać się jednym z najbardziej restrykcyjnych w Europie. Podczas gdy inne kraje europejskie również implementują dyrektywy DAC8 i DAC9, polski projekt może wykraczać poza minimalne wymogi unijne, wprowadzając dodatkowe obowiązki i ograniczenia dla uczestników rynku.

Długoterminowe konsekwencje wprowadzenia totalnego monitoringu kryptowalut mogą kształtować rozwój całego sektora technologii finansowych w Polsce na następne dekady. jeżeli nowe regulacje okażą się zbyt restrykcyjne i doprowadzą do stagnacji rynku kryptowalutowego, Polska może stracić swoją pozycję jako jeden z liderów innowacji finansowych w regionie. Z drugiej strony, jeżeli system raportowania zostanie wdrożony sprawnie i nie będzie nadmiernie uciążliwy dla uczestników rynku, może przyczynić się do zwiększenia zaufania instytucjonalnych inwestorów do polskiego rynku kryptowalutowego.

Przyszłość polskiego rynku kryptowalut w dużej mierze będzie zależała od sposobu implementacji nowych przepisów oraz od tego, jak branża i inwestorzy dostosują się do nowej rzeczywistości regulacyjnej. najważniejsze będzie znalezienie równowagi między potrzebą zwalczania oszustw podatkowych a zachowaniem atrakcyjności rynku dla legalnych inwestorów i operatorów. Sukces lub porażka tych regulacji może stać się wzorcem dla innych państw rozważających podobne kroki w kierunku zwiększenia kontroli nad rynkiem kryptowalut.