Posąg żubra w Spale stoi już od blisko stulecia. Odlew jest jednak znacznie starszy. Podobnie jak król puszczy, pochodzi spod Białowieży. Do letniskowej miejscowości został przywieziony na polecenie prezydenta Ignacego Mościckiego, który w Spale miał swoją wypoczynkową rezydencję.
Historia spalskiego żubra sięga lat 60. XIX wieku. To wtedy w Puszczy Białowieskiej odbyło się wielkie polowanie, podczas którego car Rosji Aleksander II zastrzelił dorodnego samca. Zdarzenie zostało upamiętnione pomnikiem. Zwierzę zabite podczas wielkich łowów zostało uwiecznione odlewem ze spiżu.
Posag zaprojektował nadworny malarz carski Michaly Zichy, węgierski malarz, grafik i ilustrator. Spiżowy żubr powstał w Fabryce Ogariewa w Petersburgu. Posąg ważył około 4 tony.
Żubra przewieziono do Osady Zwierzyniec pod Białowieżą. Został ustawiony na kamiennej płycie położonej na żeliwnym cokole. Na czterech ścianach obelisku zamieszczono pisaną cyrylicą informację o pobycie cara.
https://trybunalski.pl/wiadomosci/historia/piotrkowianie-maja-to-cudo-na-wyciagniecie-reki-w-obiekcie-jak-francuski-warowny-zamek-mozna-przenocowac-zdjecia/mkS12MZdU3YYzTzfHYjGZ Puszczy Białowieskiej do Spały
Posąg Żubra w Spale pierwotnie był częścią pomnika stojącego w Zwierzyńcu w Puszczy Białowieskiej. Ustawiono go w 1862 roku na pamiątkę wielkich łowów carskiego dworu.
Tam spiżowy zwierz przebywał aż do 1915 roku. W czasie I wojny światowej cofające się wojska rosyjskie zabrały rzeźbę w głąb Rosji. Rozkaz miał wydać osobiście car Mikołaj II, syn Aleksandra II.
Posąg ze Zwierzyńca przewieziono do Moskwy, gdzie spędził wojenny czas. Po odzyskaniu niepodległości rząd polski wystąpił o zwrot pomnika. W 1924 Rosja Radziecka posąg żubra oddała.
Odlew nie trafił jednak do puszczy, ale do Warszawy i stanął na dziedzińcu Zamku Królewskiego. W 1928 roku prezydent Ignacy Mościcki zadecydował o przeniesieniu rzeźby do Spały. Żubr ustawiony został przy prezydenckiej rezydencji myśliwskiej.
Ta przeprowadzka była ostatnią. Posąg żubra w Spale spędził II wojnę światową oraz czasy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Wprawdzie w latach 80. XX wieku władze Białowieży zabiegały o zwrot odlewu, ale bez skutku. Natomiast w 2014 roku ustawiono w Zwierzyńcu replikę.
https://trybunalski.pl/wiadomosci/lecznicze-baseny-zamek-arcybiskupow-i-bulwary-nad-warta-w-sam-raz-na-weekend-to-zaledwie-godzina-jazdy-autostrada-od-piotrkowa-zdjecia/y8PMuDG8IyHlatsgOMDyŻubr w Spale?
Żubr jest największym ssakiem lądowym w Europie. Według najnowszych danych stan populacji żubra w Polsce wynosi 3060 osobników. To więcej o 240 w stosunku do poprzedniego roku. Wśród nich znajduje się 205 żubrów z 26 hodowli zamkniętych (8 Lasów Państwowych, 1 prowadzona przez Białowieski Park Narodowy, 1 Wolińskiego Parku Narodowego, 1 ogrodu zoologicznego w Warszawie i innych) oraz 2855 osobników żyjących na wolności.
Żubr przed I wojną światową zamieszkiwał w stanie dzikim jedynie Puszczę Białowieską. W wyniku działań wojennych i kłusownictwa do 1920 nie dotrwał żaden osobnik tej populacji. Odtworzono ją dzięki osobnikom trzymanym w niewoli.
Ważniejszymi regionami, gdzie bytują wolne populacje żubra są Puszcza Białowieska (Polska i Białoruś), Kaukaz (Rosja) i Karpaty (Polska, Rumunia, Słowacja i Ukraina). W Puszczy Białowieskiej żyją żubry nizinne (białowieskie), natomiast na Kaukazie i w Karpatach występują żubry linii nizinno-kaukaskiej.
W województwie łódzkim nie ma żubrów w hodowlach zamkniętych, ani żyjących wolno.
Liczba żubrów w 2024 roku w stadach wolnościowych:
- Bieszczady – 764
- Lasy Janowskie – 14
- Puszcza Augustowska – 31
- Puszcza Białowieska – 870
- Puszcza Borecka – 138
- Puszcza Knyszyńska – 562
- Puszcza Romincka – 11
- Stada w zachodniej Polsce – 465
- Zamknięte hodowle: 205
