Zakaz importu rosyjskiego gazu od 1 stycznia 2026 r.
Komisja Europejska zaprezentowała projekt rozporządzenia, na mocy którego 1 stycznia 2026 r. wejdzie w życie zakaz importu rosyjskiego gazu do Unii Europejskiej. Nowe prawo obejmie zarówno gaz dostarczany gazociągami, jak i w formie skroplonej (LNG). Celem jest całkowite wyeliminowanie rosyjskich paliw kopalnych z unijnego rynku do końca 2027 r.
Wyjątki od zakazu: umowy długoterminowe i państwa śródlądowe
Zakaz importu nie będzie jednak absolutny od samego początku. Komisja Europejska przewiduje dwa wyjątki. Po pierwsze, rozporządzenie nie obejmie umów długoterminowych podpisanych przed 17 czerwca 2025 r. Po drugie, przewidziano wyłączenie dla państw nieposiadających dostępu do morza, takich jak Słowacja i Węgry. Oba państwa sprzeciwiają się zakazowi, jednak nie będą mogły go zablokować – unijne rozporządzenia uchwala się większością kwalifikowaną.
Proces wygaszania importu zakończy się w 2028 r.
Pełne wygaszenie importu rosyjskiego gazu do UE ma nastąpić do 1 stycznia 2028 r. Choć zakaz zacznie obowiązywać już w 2026 r., utrzymanie długoterminowych umów i wyłączeń dla państw śródlądowych sprawi, iż proces będzie rozłożony w czasie. Według projektu, nowe kontrakty na import rosyjskiego gazu mają być zabronione od końca 2025 r., a istniejące mają zostać stopniowo wygaszone.
System monitorowania i obowiązki importerów
Aby zapobiec obchodzeniu zakazu, Komisja Europejska zaproponowała wdrożenie mechanizmów monitorujących. Importerzy będą zobowiązani do przekazywania organom celnym informacji o pochodzeniu gazu, tożsamości dostawcy oraz punktach wjazdu i dostawy LNG. Komisja uzyska również dostęp do danych o kontraktach dostaw, co ma zwiększyć skuteczność zakazu.
Krajowe plany dywersyfikacji źródeł energii
W ramach procesu odchodzenia od rosyjskiego gazu każde państwo członkowskie będzie musiało opracować krajowy plan dywersyfikacji. Dokumenty te będą zawierały środki i harmonogramy stopniowego odejścia od rosyjskich dostaw. Komisja zadeklarowała wsparcie dla państw członkowskich na każdym etapie wdrażania zmian.
Wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego UE
Komisja Europejska podkreśliła, iż proponowane regulacje mają na celu zwiększenie niezależności energetycznej Unii. Komisarz Jørgensen zaznaczył:
„Dziś zdecydowaliśmy się zakręcić kurek z rosyjskim gazem. […] Im mniej energii importujemy z Rosji, tym większe mamy bezpieczeństwo i niezależność”.
Projekt rozporządzenia to część szerszej strategii REPowerEU, która zakłada odejście od rosyjskich paliw kopalnych do końca 2027 r.
Rosyjski LNG w UE – obecna sytuacja
Obecnie rosyjski gaz skroplony trafia do takich państw jak Francja, Belgia, Holandia i Hiszpania. Proponowane zmiany mają na celu zakończenie tych dostaw w przewidzianym przez Komisję harmonogramie. Nowe prawo ma obowiązywać „ze skutkiem natychmiastowym”, co oznacza, iż państwa członkowskie nie będą musiały samodzielnie wycofywać się z obowiązujących zobowiązań – zakaz stanie się automatyczny.
Zobacz również:- Francja i Belgia ostrożne ws. zakazu LNG z Rosji – żądają gwarancji
- UE twardo wobec Rosji: koniec importu paliw choćby po zakończeniu wojny
- USA wyprzedza Rosję w dostawach gazu do UE
Źródło: Komisja Europejska, wypowiedź komisarza Jørgensena
