Innowacje terytorialne jako klucz do przyszłości odpornej na zmiany klimatu – nowy przewodnik JRC

Wspólne Centrum Badawcze (JRC) Komisji Europejskiej opublikowało nowy praktyczny przewodnik zatytułowany „Nawigowanie przestrzeniami możliwości”, który oferuje konkretne narzędzia dla praktyków poszukujących sposobów na przeciwdziałanie skutkom zmian klimatycznych na poziomie lokalnym. Publikacja koncentruje się na rozwoju transformacyjnych rozwiązań innowacyjnych z lokalnym, terytorialnym podejściem.

Przewodnik stawia najważniejsze pytanie: czy różnorodne skutki zmian klimatu – takie jak fale upałów, powodzie i niedobory wody – mogą stać się możliwościami dla innowacji, nowych miejsc pracy i rozwoju terytorialnego? Odpowiedź brzmi twierdząco – innowacyjne rozwiązania stworzone w celu przeciwdziałania skutkom zmian klimatu w jednym miejscu mogą również pomóc innym regionom i stać się źródłem nowych możliwości biznesowych.

Publikacja wyróżnia się praktycznym podejściem, oferując władzom krajowym, regionalnym, miejskim i lokalnym przykłady oraz narzędzia do rozpoczęcia działań. Przewodnik koncentruje się na transformacyjnych podejściach do innowacji, które dążą do osiągnięcia długoterminowych i systemowych zmian, z priorytetowym traktowaniem perspektywy terytorialnej, skupiającej się na potrzebach i możliwościach konkretnego obszaru.

Dokument przedstawia trzyetapową metodologię:

1. Zrozumienie przestrzeni możliwości – ramy pozwalające lepiej uchwycić interakcję między polityką innowacji a adaptacją do zmian klimatu
2. Narzędzie do mapowania przestrzeni możliwości – systematyczna analiza i aktywacja potencjalnych obszarów działania
3. Uczenie się na przykładach – zbiór przypadków pokazujących, jak różne terytoria UE radzą sobie z wyzwaniami i możliwościami

Kluczowym elementem proponowanego podejścia jest proces współtworzenia, składający się z dwóch głównych sesji:

• Samoocena i definiowanie wyzwania, w tym mapowanie systemu oraz identyfikacja luk i ryzyk
• Przekształcanie analizy w działanie, w tym „test wytrzymałościowy” dla zmian transformacyjnych, identyfikacja interwencji i konsolidacja

Przewodnik został opracowany we współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Działań w dziedzinie Klimatu, z wkładem Konsorcjum ds. Polityki Innowacji Transformacyjnych, Sieci Innowacji Transformacyjnych EKG ONZ oraz społeczności praktyków pracujących nad projektem Pathways2Resilience. Działanie to jest częścią prac JRC wspierających rozwój gospodarki adaptacji do zmian klimatu w UE i jej terytoriach poprzez wzmocnienie roli innowacji transformacyjnych w dostosowaniu do zmian klimatycznych.

Publikacja ta stanowi cenne źródło wiedzy dla samorządów i regionów poszukujących sposobów łączenia adaptacji klimatycznej z innowacjami i rozwojem gospodarczym na poziomie lokalnym, wpisując się jednocześnie w cele unijnej Misji na rzecz Adaptacji do Zmian Klimatu i odpowiadając na potrzebę poszukiwania nowych źródeł innowacji, zidentyfikowaną w raporcie Draghiego na temat przyszłości europejskiej konkurencyjności.

Źródło: Joint Research Centre