Agencje kredytów eksportowych – niedoceniany filar finansowania energetyki
Agencje kredytów eksportowych (ECAs) to państwowe instytucje wspierające krajowe firmy działające na rynkach zagranicznych. Oferują m.in. kredyty, gwarancje i ubezpieczenia, by zwiększyć konkurencyjność eksportu. Chociaż ich głównym celem jest wspieranie handlu, odgrywają istotną rolę w uruchamianiu inwestycji energetycznych, szczególnie w krajach rozwijających się.
Nowa analiza IEA po raz pierwszy rozszerza definicję międzynarodowego finansowania publicznego o ECA, obok takich podmiotów jak fundusze klimatyczne i pomoc rządowa. Dzięki temu widoczna jest pełniejsza skala wpływu tych instytucji na globalny sektor energetyczny.
Przewaga instrumentów gwarancyjnych i przesunięcie w stronę czystej energii
W latach 2014–2023 agencje ECA udzieliły wsparcia energetycznego o wartości 177 mld USD (według cen z 2024 r.). Aż 73% tych środków stanowiły tzw. pure cover – gwarancje i ubezpieczenia chroniące eksporterów przed ryzykiem niewypłacalności kontrahentów. W 84% przypadków uwzględniono elementy pokrycia ryzyka kredytowego.
To znacząco różni ECAs od innych instytucji finansowych, gdzie udział gwarancji w finansowaniu energii jest marginalny. Dzięki takiemu podejściu, ECAs skutecznie odblokowują prywatne finansowanie inwestycji w trudniejszych rynkach i technologiach.
Wartość kredytów eksportowych według typu instrumentu (2014–2023)Wsparcie rozwojowe z dominującym udziałem państw rozwijających się
Dwie trzecie wsparcia ECA trafiło do państw rozwijających się, gdzie potrzeby inwestycyjne i ryzyko są najwyższe. Jednocześnie analiza wskazuje na różnice w strukturze wsparcia – 80% pomocy na paliwa kopalne kierowano do rozwijających się gospodarek, natomiast ponad połowa środków na czystą energię trafiała do państw rozwiniętych.
Największymi beneficjentami geograficznie były kraje spoza UE, Azji Południowo-Wschodniej i Bliskiego Wschodu.
Struktura kredytów eksportowych według instrumentu, technologii i regionu (2014–2023)Zmiana struktury finansowania – mniej paliw kopalnych, więcej OZE
Jeszcze dekadę temu ponad 70% środków kierowano na projekty związane z paliwami kopalnymi. W 2023 r. ich udział spadł do nieco ponad 20%. Zdecydowanie wzrosło natomiast wsparcie dla odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza elektrowni wiatrowych.
Zmiana ta wynika m.in. z przystąpienia wybranych agencji ECA do dobrowolnych inicjatyw, takich jak Net-Zero Export Credit Agencies Alliance, oraz przyjęcia nowych ram OECD, które ograniczają wspieranie elektrowni węglowych.
Wnioski: ECAs jako strategiczny element układanki finansowania energetyki
Agencje kredytów eksportowych pełnią coraz bardziej strategiczną rolę w finansowaniu transformacji energetycznej. Dzięki mechanizmom ograniczającym ryzyko i dużej skali działania, potrafią skutecznie mobilizować kapitał prywatny, choćby w niestabilnych warunkach.
Rosnąca rola ECAs wymaga jednak większej przejrzystości oraz lepszej koordynacji z globalnymi inicjatywami klimatycznymi. Tylko wtedy będą one mogły w pełni przyczynić się do przyspieszenia rozwoju tanich i czystych technologii tam, gdzie są najbardziej potrzebne.
Zobacz również:- IEA apeluje: potrzeby pracowników muszą być częścią transformacji energetycznej
- IEA: przemysł zużywa coraz więcej energii, a efektywność stoi w miejscu
- IEA: Biogaz i biometan mogą zaspokoić 25% globalnego popytu na gaz ziemny
- IEA ostrzega: rynek surowców krytycznych coraz bardziej skoncentrowany – zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego
Źródło: IEA – World Energy Investment 2025
